Neden RAM Kullanılıyor?

    Bilgisayar sistemlerinin teknik alt yapısını öğrenmeye başladığım zamanlardan beri aklıma takılan bir konudur bu. Neden bilgisayar da RAM var. Ya da neden RAM'in yanında sabit disk de var? Madem RAM hızlı, neden tamamen RAM kullanmıyoruz? Ya da neden tamamen sabit disk kullanmıyoruz?
    Aslında durum tamemen fiziksel yeterlilikle ilgili. Her şeyden önce bilgisayarda işlemler gerçekleştirmek istediğimizde bilgisayar; bilgi edinmeli,  bu bilgileri saklamalı ve kullancağı zaman sakladığı yerden almalıdır. Buna sırasıyla yazma ve okuma işlemi denir. Bu iki işlem bilgisayarın kullanılabilmesi için şarttır. Eğer bir bilgisayar veriyi yazıp okuyamıyorsa o bilgisayar işe yaramaz çünkü geçmişe dönük bir hafızaya sahip değil demektir. Öyle boşluğa çalışır.

     Okuma ve yazma işlemlerini vurguladıktan sonra...

     RAM NEDİR?

    Random Access Memory açılıma sahip olan bu kavram, üzerine bilgi yazılabilen ve üzerinden bilgi okunabilen bir bilgisayar parçasını ifade eder.
   Peki, HDD(Hard Drive Disk) ve son zamanlarda piyasaya çıkmış SSD(Solid State Disk) denilen depolama parçaları da aynı işi yapıyor. Bir HDD'ye ve bir SSD'ye de veri yazıp okuyoruz. Ama RAM'i de HDD ya da SSD'yi de bilgisayarımız da kullanıyoruz. Neden?

   Şimdi şöyle bir durum var ki, tamamen RAM'lerin fiziksel ve kimyasal yapılarından kaynaklanıyor, bir RAM'e istediğini yazıp okuyabiliyorsun ancak elektrik var olduğu sürece! Buna RAM'lerin bir kusuru da denilebilir. Ama aslen tabiatlarıdır. RAM'i oluşturan bileşenleri bilgileri saklayabilmeleri için elektrik akımı gereklidir. Ve elektirk kesildiği an RAM, sahip olduğu ne varsa unutur. Boşalır.

    Ama bu çok kullanışsız. Yazıyoruz, okuyoruz, harika. Bilgisayarı kapatıyoruz ve boom! Yazdığımız her şey havaya uçmuş. Bilenler bilir, Bilgisayar üzerinde saatlerce çalışma yaptıktan sonra bir aksilik yaşanıp da kullandığınız editör kendini kapatır ya da bilgisayarınızın fişi çıkar ve siz ctrl+s yapmamışsınızdır. Saatlerininz bir anda çöpe gider. İşte bu şoke edici olay RAM'in doğasında vardır.

   O zaman neden hala kullanıyoruz? Tek bir kelime, hız. RAM'ler çok hızlıdır. Veri tutmak için elektriğe bağımlı da olsalar hızları onları vazgeçilmez kılıyor. Aslında RAM'in yaptığı her işi HDD ve SSD kullanarak yapabiliriz. RAM'e ihtiyaç yok. Bir kaç teknik düzenleme ve sürücü geliştirme ile bir HDD ya da SSD'yi RAM yerine kullanabilirsiniz. Ancak o zaman bilgisayarın performansını bir görün, ne hale geldiğine şaşıracaksınız.  Peki...

    HDD NE, SSD NE?

    İkisi de bilgisayarda veri saklamak ve bu verileri tekrar kullanmak için geliştirilmiş donanımlar. Yalnız bunların fiziksel yapıları, RAM'lerin aksine elektrik kesintisinden sonra verileri hala saklamalarına izin veriyor.

   Mesela, HDD'ler ortasından süratle dönen manyetizma etkili bir diskten ve bu diskin altında ve üstünde o diskle manyetik etkileşime giren küçük küçük mıknatıslardan oluşuyor. Bilgisayar yazılmak istenen veriyi 1 ve 0'lara dönüştürdükten sonra HDD'ye komut veriyor HDD'de bu mıknatısların kutuplarını 1 ve 0'ı temsil edecek şekilde kuzey ve güney olarak ayarlıyor. Böylece sakladığımız veri, kuzey ve güney cinsinden HDD'nin içinde bekletilmiş oluyor. 

   Veri okunmak istendiğinde de bu sefer HDD'nin içindeki bu kuzey ve güney'ler 1 ve 0'lara oradan da insanın okuyabileceği formata dönüştürülüyor. Aslında yıllardan beri gelen, kullanılan veri saklama şekli bu. Ancak bunların da bir zayif noktası var, çok yavaşlar.

   HDD'nin için de bir disk var dedik ve bu disk dönüyor. Fiziksel bir hareketlilik var sonuçta ve bu dönüş hızı güncel olan HDD'lerde 5900 RPM(1 dakikadaki dönüş miktarı) kadar. Yani bir dakikakda 5900 kez dönüyor. Şimdi bir tarafta elektiğin hızı varken diğer tarafta 5900 RPM var. Diskler elektriğin hızına yetişemedikleri için bilgisayarın sahip olduğu net hız da dolayısıyla HDD'lerin hızına kadar düşüyor. O yüzden RAM yerine kullanılamıyor. RAM'e yaklaşamıyorlar bile. 

    Bir de SSD'ler var. SSD'lerde fiziksel bir hareket söz konusu değil. Onlarda verilerelektriksel ve kimyalar olarak tutuluyorlar. O yüzden HDD'lerden 2-3 hatta 10 kata kadar hızlı olabiliyorlar. Ancak yine RAM'ler kadar hızlı değiller ve halen daha bilgisayar standartları içerisinde RAM'ler kullanılıyor ve geliştirilmeye devam ediliyor.

   Ram'in kullanılma sebebi aslen bu. Olmazsa olmaz değil ancak perfomans ve hız için gerekli. İlk icat edildikleri zaman, kullanılan malzemelerin doğası gereği böyle bir yapıya sahip olmuşlar, hız bakımından ihtiyaçları karşılamışlar ancak elektrik olmadığı zaman, ki bu bilgisayarın kapalı olduğu her zaman demektir, verileri hala saklamak gerektiği problemini de HDD'ler ile çözmüşler.

   Peki mesela yeni çıkmış bir teknoloji olarak SSD'ler RAM'lerden hızlı olurlarsa? Üstelik verileri elektrik yokken de saklayabiliyor olma özellikleriyle beraber? RAM denilen kavram tamamen hayatımızdan kalkabilir.   

RAM'in hikayesi de bu. Mesela hiç HDD'ye sahip bir bilgisayarın HDD'sini SSD ile değiştirdiniz mi? Bilgisayar uçuyor. SSD'ler RAM'e yakın hızdalar RAM'leri siz düşünün.



   Bu yazımda RAM'leri neden kullandığımız konusunda kafama takılmış ve çözüm bulduğum birkaç şeyi anlatarak Türkçe kaynakları zenginleştirme konusunda yardımcı olabilmeyi umdum. Faydasını görürseniz ne mutlu hepimize.




                                                                           Cem Baybars GÜÇLÜ